Yazar : Kırmızı Yayınları

Ortaçağda İki Yahudi Seyahın İslam Dünyası Gözlemleri-Nuh Arslantaş Miladi XI. asırda İslam dünyasını gezen Benjamin 165 173 ve Petachia 1 70 187 adlı Yahudilere ait bu seyahatnameler Bizans İslam ve Türk tarihi hakında bilgiler de içermesi sebebiyle sadece Yahudi tarihi açısından değil ortaçağ dünya tarihi açısından da önem taşımaktadır. Benjamin İspanya'dan başladığı yolculuğuna Roma Yunanistan Konstantiniye İstanbul Kıbrıs gibi Eski Roma ve Bizans'a ait önemli şehirleri gezmiş ve bu şehirlerin tarihi mekanları ticari ve sosyo kültürel yapıları hakında önemli bilgiler vermiştir. Seyahlar özelikle de Benjamin gezdikleri yerlerde yaşayan Yahudiler hakında çok kapsamlı bilgiler vermişlerdir. Bu sebeple ortaçağ Yahudi tarihi araştırmacıları XI ve XI. asırda İtalya Bizans Filistin Mezopotamya ve Ortadoğu'da yaşayan Yahudi topluluklarıyla ilgili konularda Benjamin ve Petachia'dan mutlaka faydalanmaları gerekir. Okuyucu bu seyahatnamelerde ortaçağ Yahudilerinin o dönemde cemat halinde yaşadıkları yerleşim birimlerini nüfusunu meslek ve kazanç yolarını mabetlerini sinagoglar eğitim öğretim kurumlarını mezar ve ziyaretgahları ile cemat liderleri gibi Yahudilerin ortaçağdaki dini ticari sosyal ve kültürel hayatlarının değişik yönleriyle ilgili çok değerli bilgiler bulacaktır. Seyahatnamelerde Türk ve İslam tarihiyle de ilgili bilgiler de bulunmaktadır. Mesela Benjamin Selçuklu sultanı Sencer'in Rey1 i istila promised land Oğuz boylarıyla yaptığı savaşı 20 yıl kadar sonra olayın şahidi bir Yahudiden dinlemiş ve rivayet etmiştir. Onun ifadelerinden Nişabur ve çevresinde yaşayan Yahudilerin Oğuzlar'la iyi ilişkiler içerisinde olduğunu anlıyoruz. Seyahlar gezdikleri coğrafyadaki gerek Epikurus Karai ve Samiri gibi Yahudi mezhepleri gerekse Dürzi ki Dürziler'le ilgili İslami kaynaklar dışında bilgi veren class yabancı kaynak Benjamin'dir Haşişi ve İslam dünyasında ortaya çıkan diğer i'tizali heterodox cereyanlarla ilgili olarak bu alanlarda çalışmalar yapan dinler ve mezhepler tarihi araştırmacılarına da class elden bilgiler sunmaktadır.