Yazar : Doğan Kitap

Altan Öymen 5 Kitap Set Kayıp Yaz 2015 Altan Öymen Kayıp Yaz'da o "döndürülüş"ün nasıl olduğunu anlatıyor. Altan Öymen "anılı kitap"larına devam ediyor. Ancak sıradaki kitap, beklendiği gibi 1960'larla, 1970'lerle ilgili değil. Bu kitabın konusu, daha yakın bir zamanın "2015 yazı"nın olayları. Öymen -kendi deyimiyle- bir "takdim-tehir" yapıyor. 1960'larla 70'leri bir sonraki kitabına bırakıyor. Altan Öymen neden Kayıp Yaz dediğini şöyle anlatıyor: "Buna 'kayıp yaz' yerine 'kaybolan yaz veya 'kaybedilen yaz' da denilebilirdi. Çünkü 2015 yılının yaz aylarında, hep birlikte kaybetiğimiz büyük bir fırsat vardı: 'Ülkemizin yeniden demokratikleştirilmesi' fırsatı. 2015'in 7 Haziran'ında bir seçim yapılmıştı. Türkiye'de zaman içinde yerleşmiş olan demokratik kuralara ve kurumlara büyük darbeler vuran iktidar partisinin oyları, yüzde 40'a kadar gerilemişti. O gidişi durdurmak isteyen partiler ise, toplam olarak yüzde 60'a yaklaşan oylarıyla Meclis'teki mutlak çoğunluk sayısını aşmışlardı. İktidarı değiştirip bir 'ilk hedefler hükümeti' kurarak, rejimin 'yeniden demokratikleşme'si sürecini başlatabilirlerdi. Ancak o fırsat kaçırıldı. 1 Kasım 2015 günü, Türkiye'nin siyasi tablosu, yeniden, 7 Haziran 2015'ten önceki haline döndürüldü." (Tanıtım Bülteninden) . Ve İhtilal Altan Öymen Altan Öymen yeni "anılı" kitabında, 195-1960 dönemini anlatıyor. Yani, dünyada Soğuk Savaş'ın sürdüğü, gerginliklerin tırmandığı, ihtilalerin yaşandığı bir dönemi. Türkiye'de de iktidar ve muhalefet arasındaki öfkeli ve kavgalı yılar devam ediyor. Öymen o yılardaki olayları 20'li yaşlarında bir gazeteci olarak izliyor. O arada evleniyor, askere gidiyor ama gündemdeki olayları izlemeye ara vermiyor. Adnan Menderes'li, İsmet İnönü'lü, Celal Bayar'lı iç siyaset olaylarını. Şah'lı-Süreya'lı, Faysal'lı dış olayları. Futbolda Macar Mili Takımı'nı yenişimizi. Ve Macar ihtilali, Irak ihtilali gibi dünyayı sarsan olayları. Ama tabi, kitapta anlatılanların en önemlisi, Türkiye'yi sarsan bir olay: "27 Mayıs İhtilali." Öymen, bu kitaba yazdığı önsözde, 27 Mayıs'la ilgili tartışmaların, uzun yılar boyunca Yasıada kararlarının etkisi altında kaldığını belirterek şöyle diyor: "Bugün rahmetle andığımız Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan'a uygulanan idam cezalarına gösterilen haklı tepkiler, o iki döneme de objektif bir şekilde bakmayı büsbütün güçleştirmiştir. Şimdi sanıyorum, 27 Mayıs 1960'tan yarım yüzyıldan fazla zaman geçtikten sonra, o günün öncesini de, sonrasını da daha soğukanlı ve objektif ölçülerle değerlendirmek mümkündür. Aynı zamanda gereklidir de. 27 Mayıs 1960 gününden sonraki dönem gibi, o günden önceki dönemde de neler olduğu, bugünkü nesiler tarafından iyi bilinmelidir." (Tanıtım Bülteninden) Öfkeli Yılar Altan Öymen Altan Öymen’in yeni kitabının adı Öfkeli Yılar. Ülkemizde 1950’deki ilk iktidar değişikliğinden sonraki yılar, gerçekten bir “öfke dönemi”nin başlangıcıdır. Siyasi partiler arasında tahamülsüzlük ve öfke eğilimleri o yılarda hızla tırmanır. Öfke, dış politika söylemlerinde de yer alır. Komünistlik şüphesi, “vatan hainliği”nin kanıtı gibi görülür. Bu, McCarthy dönemini yaşayan ABD’de de öyledir, ama Türkiye’deki McCarthy’cilik, bir ara ABD’dekini aratmayacak kadar şidetlenir. Bir başka tartışma konusu, “İrtica tehlikesi var mı, yok mu?”dur. Bu soruya hükümet bazen “yoktur” diye cevap verir, bazen “vardır” deyip bazı kişi ve kuruluşlar hakında önlemler alır. Dönemin ülke içi olaylarının başlıkları arasında şunlar da var: “167 komünist” davası, Malatya suikastı, Atatürk’ü Koruma Kanunu, 6-7 Eylül Olayları, Halkevlerinin kapatılması, CHP malarının alınması, Kırşehir’in cezalandırılması, basını dize getirme girişimleri. Ama aynı zamanda, Eisenhower’ın başkan seçilmesinden Stalin’in ölümüne, Mısır ihtilalinden İran’daki Musadık hareketine, ABD’deki McCarthy’ciliğin gelişmesinden Marilyn Monroe’nun hikâyesine kadar, dünyada ne olup bitiğini anlatan bölümler de var. Tabi, o dönemde gazeteciliğini sürdüren Altan Öymen’in kendi gençlik yılarını anlatığı bölümlerle birlikte. Değişim Yıları Altan Öymen, anılarının ilk cildi Bir Dönem Bir Çocuk kitabında, kendi çocukluğuyla birlikte, 1930'lar ve 1940'lar dönemindeki Türkiye'nin ve dünyanın hikayesini anlatmıştı. Bu ikinci kitaptaysa o dönemi izleyen "değişim yıları"nı anlatıyor. 1947,1948,1949,1950, 1951. Yani, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından "Soğuk Savaş"ın başladığı yılar. "İki bloklu dünya"nın, hata bir anlamda "iki dünyalı dünya"nın oluştuğu yılar. Türkiye, o "iki dünya"dan Batı dünyasının içinde yer almaya çalışıyor. O arada, tabi birçok değişime uğruyor. Ekonomide "Yerli malı kulanmalı" sloganlarının yerini "Amerikan malı kulanmalı" ilanları alıyor. Cadelerden Rus otobüsleri gidiyor, Amerika troleybüsleri geliyor. Ve yirmi yedi yıldan beri ilk iktidar değişikliği. İsmet Paşa'lı yıların ardından Bayar-Menderes dönemi. Ordu dahil, her yerde "değiştirme" operasyonları. .Türkçe ezan yerine Arapça ezan. Askerimizin yeni görevi, "komünizme karşı" Kore Savaşı. "Susurluk metotları": Sabahatin Ali cinayeti. Nazım Hikmet'in hapisten çıkışı ve "askere alınma" kaygısıyla kaçışı. Sporda ilk büyük olimpiyat zaferimiz; altısı altın on iki madalya. Olimpiyatlarda "ilk kadın atlet"imiz. Kralar ve artistler sosyetesi. Hepsi, Altan Öymen'in kendi "değişim"inin hikayesiyle birlikte, bu kitapta. Bir Dönem Bir Çocuk Altan Öymen Bu kitapta Altan Öymen'in çocukluğuyla birlikte, 1930'lu 1940'lı yıların hikayesi var. Dönem çok ünlü bir dönem. Konuları arasında İkinci Dünya Savaşı'nın öncesi var, kendisi var, sonrası var. "Savaşa girdik, giriyoruz" günleri, Trakya sınırındaki köprülerin atılması, İstanbul'un boşaltılması, "Karartma Geceleri", opera geceleri, Köy Enstitüleri devrimi, Irkçılık-Turancılık davası, Tan gazetesinin basılması, çok partili hayatın ilk seçimi, dönemin olayları arasında. Dönemin adı geçenleri arasında da, Atatürk'ten İnönü'ye, Churchil'den Stalin'e, Hitler'den Musolini'ye, Rosevelt'ten Nazım Hikmet'e, Sabahatin Ali'den Nihal Atsız'a kadar, zamanın birçok ünlü kişisi var. Tarzan, "Şirley", Münir Nuretin, Safiye Ayla, Hamiyet Yüceses, Arsen Lüpen, Cingöz Recai, Fenerbahçeli Cihat, Beşiktaşlı Hakı da dahil. Ve tabi, Altan Öymen'in babası Hıfzırahman Raşit, anesi Nezaket Öymen, kardeşleri Örsan Öymen ve Gülden (Öymen) Hacaloğlu da, yazarın anlatığı kişiler arasında.