Yazar : Aydem Araştırma Yayıncılık

Arapça Harekesiz Metin Okuma ve Kavrama Teknikleri - Hikmet Cücen Ülkemizde Arapça öğrenmek isteyenlerin önünde iki öğretim metodu bulunmaktadır: Öğrencilere ya dilbilgisi öğretimi verilmekte veya Pratik Arapça yöntemi ile kalıplar ve kelimeler ezberletilmektedir. Her iki uygulamada da cümleler harekeli olarak öğrencinin önüne konmak durumundadır. Harekesi olmayan metinler ise öğretmen tarafından okunarak öğrencinin harekelemesi sağlanmaktadır. Öğrenci dilbilgisi eğitiminde ne kadar derinleşse de harekesiz bir kelime veya cümle ile karşılaştığında onu okumakta güçlük çekmekte ve bu sıkıntı yılar boyu devam etmektedir. Arapçaya yılarını veren insanlar, bir süre sonra ya Arapçayı bırakmakta ya da iğneyle kuyu kazar gibi kendilerine göre yöntemler belirlemeye çalışmaktadırlar. Kanatimizce ülkemizde Arapça öğretimindeki yetersizliğin temelinde yatan ana etken “Harekesiz Arapça Okuma” tekniklerinin öğrenci tarafından bilinmemesidir. “Arapça Harekesiz Metin Okuma ve Kavrama Teknikleri” kitabı Arap okularında öğrencilere harekesiz Arapça okumaya geçiş için uygulanan tekniklerden yola çıkarak Arapça kelime ve cümlelerdeki harekelerin kademeli olarak kaldırılmasını gerçekleştirmek amacıyla yazıldı. Derin bir sarf-nahiv bilgisine rağmen harekesiz bir kelime veya cümle gördüğünde tıkanan öğrencilerimizin önünde bir ufuk açarak her türlü kitap, dergi veya yazılı medya araçlarını rahatça okumalarını istedik. Ömrünün büyük bir kısmını Arapça öğrenmeye adayan insanımızın basit kuralar dizisini uygulayarak harekesiz metinleri okuyabilecek beceriyi kazanmasını arzuladık. Harekesiz Arapça metinleri okuyamadığı için her türlü Arapça yazılı materyalden uzak kalanların istediği alandaki bütün metinleri rahatlıkla doğru olarak okuyup anlamasına bir nebze katkıda bulunmayı ümit etik. Önsöz Tamamı sesiz harflerden oluşan Arap alfabesi, harflerin üstüne veya altına konan belirli semboler ile ses değeri kazanır. Fetha, dame ve kesre şeklinde temel üç simge olarak karşımıza çıkan bu harekeler cezim, şede ve tenvin gibi yardımcı unsurlar ile çeşitlenerek hareke sistemini oluşturur. Harflerin uzatılarak okunması, temel harekelere uygun olan ve harfin önüne eklenen uzatma harfleri ile gerçekleşir. Temel ve yardımcı hareke yapısı ile Arapça, kendine has ve özgün bir yapıya sahiptir. Kelimelerin okunuşu bu hareke sisteminin her harfe ayrı ayrı uygulanması ile netleşir ve kelimenin anlamı, onu oluşturan harflerin harekelerine göre şekil kazanır. Kelimedeki herhangi bir harfin harekesinin değişmesi onun anlamını doğrudan etkiler. Bu nedenle kelimeyi doğru anlamak ve anlatmak için öncelikle kelimeyi doğruokumak veya doğru biçimde söylemek gerekir. Arapçada kelimelerin son harfinde bulunan harekenin kelimenin anlamı ile herhangi bir ilgisi yoktur. Zira Arapça cümle yapısındaki temel belirleyici faktörlerden biri hata en önemlisi cümle içinde bulunan kelimenin son harfinin harekesidir. Bu hareke o kelimenin cümledeki yerini ve işlevini belirler. Bu nedenle Arapça bir cümlede, cümleyi oluşturan kelimelerin son harfinin harekesine göre öğeler belirlenir ve cümlenin anlamı oluşur. Diğer bir deyişle son harf dışındaki harflerde bulunan harekeler kelimenin anlamını, son harfin harekesi, cümlenin anlamını belirler. Kelimeler ve cümleler bu hareke sistemine göre okunarak ve söylenerek doğru biçimde anlaşılır. Hareke sistemi, Kur’ân-ı Kerîm ve İncil dışındaki Arapça yazılı metinlerin hiçbirinde harflerin üzerinde semboler şeklinde bulunmaz. Harekeler harflerden kaldırılarak gizli simgelere dönüşür. Sadece ilköğretimin ilk dönemlerinde çocukların kelime okuma becerisini oluşturma aşamasında harekeler açık olarak kulanılır, harekeler birkaç yıl içinde kademeli bir şekilde kaldırılarak harekesiz metin okumaya geçiş sağlanır. Harekesiz metne geçiş dönemi özelikle Arapça dil öğretmenlerinin çabası ve yoğun uğraşı sonucunda gerçekleşir. Üzülerek belirtmeliyiz ki, harekesiz metin okumaya geçişin nasıl ve hangi sıra ile veya hangi esaslara göre yapıldığını belirleyen metodolojik bir çalışma Arap medya ortamında da halen mevcut değildir. Genelikle Arapça dil 6 öğretmenlerinin becerileri doğrultusunda oluşan bu gelişme sonuç olarak bütün öğrencilerin lise seviyesinde harekesiz metin okumalarını sağlamaktadır. Ülkemizde Arapça öğrenmek isteyenlerin önünde iki öğretim metodu bulunmaktadır: Öğrencilere ya dilbilgisi öğretimi verilmekte veya Pratik Arapçayöntemi ile kalıplar ve kelimeler ezberletilmektedir. Her iki uygulamada da cümleler harekeli olarak öğrencinin önüne konmak durumundadır. Harekesi olmayan metinler ise öğretmen tarafından okunarak öğrencinin harekelemesi sağlanmaktadır. Öğrenci dilbilgisi eğitiminde ne kadar derinleşse de harekesizbir kelime veya cümle ile karşılaştığında onu okumakta güçlük çekmekte ve bu sıkıntı yılar boyu devam etmektedir. Arapçaya yılarını veren insanlar, bir süre sonra ya Arapçayı bırakmakta ya da iğneyle kuyu kazar gibi kendilerine göre yöntemler belirlemeye çalışmaktadırlar. Kanatimizce ülkemizde Arapça öğretimindeki yetersizliğin temelinde yatan ana etken “Harekesiz Arapça Okuma” tekniklerinin öğrenci tarafından bilinmemesidir. Elinizdeki kitap Arap okularında öğrencilere harekesiz Arapça okumaya geçiş için uygulanan tekniklerden yola çıkarak Arapça kelime ve cümlelerdeki harekelerin kademeli olarak kaldırılmasını gerçekleştirmek amacıyla yazıldı. Derin bir sarf-nahiv bilgisine rağmen harekesiz bir kelime veya cümle gördüğünde tıkanan öğrencilerimizin önünde bir ufuk açarak her türlü kitap, dergi veya yazılı medya araçlarını rahatça okumalarını istedik. Ömrünün büyük bir kısmını Arapça öğrenmeye adayan insanımızın basit kuralar dizisini uygulayarak harekesiz metinleri okuyabilecek beceriyi kazanmasını arzuladık. Harekesiz Arapça metinleri okuyamadığı için her türlü Arapça yazılı materyalden uzak kalanların istediği alandaki bütün metinleri rahatlıkla doğru olarak okuyup anlamasına bir nebze katkıda bulunmayı ümit etik. Rabim emeklerimizi boşa çıkarmasın. - Hikmet CücenAnkara-2014.