Yazar : Kitap Yayınevi

Biz İstanbulular Böyleyiz! / Fenerden Anılar 1906 - 192 ( Ta Konstantinu - Politika Ke Ala ) Haris Spataris, 1906, İstanbul Fener doğumlu. Ailesi 192de Yunanistana göç etmiş. Çocukluğuna ait ilk anılar Balkan Savaşının mahalesinde yaratığı gerginliklere, İstanbula yığılan muhacirlere ilişkin. Sonra Birinci Dünya Savaşı patlıyor, İstanbul işgal ediliyor, Yunan kuvetleri İzmire çıkıyor. Bu siyasi gelişmeler İstanbul Rum cematinin miliyetçiliğini körüklüyor. Yunan ordusunun Anadoluda yenilgiye uğraması cematin umutlarının yıkılmasına yol açıyor. "Küçük Asya Felaketi"nden sonra, Mübadele İstanbul Rumlarını kapsamasa da, artık kendileri için bir gelecek olmadığını düşünen bazı Rumlar doğdukları şehri terk ediyorlar. İşte böyle bir siyasi geri planda dikatli bir gözlemci Spataris. Bizlere, binaları yerinde kalsa da artık var olmayan bir dünyayı anlatıyor: Fenerin ara sokakları, evler, insanlar, vapurlar, sandalar, sandalcılar, patrikhanenin papazları, sokaklardaki havagazı lambalarını yakıp söndüren memurlar, mahalede yanan ilk elektrik ampulü, "dünyanın merkezi" Galata, gençliğinde onu heyecanlandıran Galatanın kötü şöhretli evleri, Bolşevik devrimi sırasında Rus elçiliği önünde çatışan Ruslar, Rumların "tavan taburu" (askere gitmemek için tavan arasında saklananlar), Tünelin onarılması, Rum cematinin ileri gelenleri. Rumların yemekleri, eğlenceleri, bayramları, hamam sefaları… Ayazmalar, yangınlar, tulumbacılar, sokak satıcıları, Ermeniler, Kürtler, Yahudiler… Bu anılar eski İstanbula ilgili bir çok ayrıntıyı gözler önüne seriyor. Örneğin 1873te yapılan Galata Tünelinin eski vagonları hakında şöyle yazmış: "Bu vagonların pencereleri yoktu, üstleri tamamen açıktı (kapalı yerde dolaştıklarına göre yağmurdan ıslanılmazdı) ve etrafı demir parmaklıklarla çevriliydi. Aydınlatma petrol lambalarıyla yapılıyordu. Tren bu vagonlarla hareket edip tünele girer girmez insanın üzerinden nemli ve soğuk bir rüzgâr eserdi; petrol lambalarının titrek ışığı da ceheneme gidiyormuşuz izlenimi verirdi." Bu kitap, Haris Spatarisin anlatığı Fenerin sokakları adım adım dolaşılarak hazırlandı. Döneme ait fotoğrafların yanı sıra günümüzü yansıtan fotoğraflara da yer verildi. Jacques Pervititchin hazırladığı, Fenere ait 1929 tarihli sigorta haritalarının birkaçı da kitaba eklendi. Böylece, okur Harisin anlatığı 1906-192 Fenerini gözünde daha iyi canlandırabilecek, hata isterse, dokusu hemen hemen hiç değişmeyen mahalenin sokaklarında bir gezintiye bile çıkabilecek. Bu kitap, okurları için aynı zamanda bir gezi rehberi.