Yazar : Muhammed Eş-Şeybani

Imam Muhammed’in el-Câmiu’s-sagîr adli eseri Hanefi fikhinin ilk muhtasar mahiyetli eseridir. Sonraki dönemde ise muhtasar eser yazanlar bu eserden asla bigâne kalmamislardir. Nitekim Merginânî, el-Hidâye adli serhinin ana metni olan Bidâyetü’l-mübtedî adli eserini Imam Muhammed’in el-Câniu’s-sagîr’i ile Kudûrî’nin Muhtasar’indan olusturmustur. El-Camiu’s-sagîr 1532 fikhî meseleyi ele almaktadir ve bunlar hakkindaki hükümleri delilleri belirtmeksizin nakletmektedir. Eserde yalnizca iki meselede kiyas ve istihsandan söz edilmistir. Imam Muhammed eserini, bölüm ve alt bölümlere ayirmadan kaleme almissa da daha sonra Ebû Tâhir ed-Debbâs kitabi bablar hâlinde tertip ve tasnif etmistir. Eserde Ebû Hanîfe, Ebû Yusuf ve Imam Muhammed’in Ittifak ettigi hususlara yer verildigi gibi 170 kadar meselede ihtilâflar da zikredilmistir. Ebû Yusuf’un el-Câmiu’s-sagîr’i yanindan hiç ayirmadigi belirtilmekte, özellikle ilk dönemlerde kadi ve müftü olmak isteyenlerin bu eseri ezberlemeleri gerektigi bilinmektedir. el-Camiu’s-sagîr küçük hacmine ragmen Hanefî fikhi literatürü içerisinde önemli bir yer tutmus, üzerine çok sayida serh ve hâsiye yazilmistir. Daha az göster