Yazar : Gece Kitaplığı

Eski Ev Pyncheon sokağı bazan kalabalık bir kütlenin yukardakinden daha azametli hak gösterileriyle canlılık kazanırdı. Hayatla bizat yüzyüze gelmek fikri Cliford’ı titretip ürkütüyordu ve ne zaman akan insan selinin telâş ve gürültüsü kuvetli bir şekilde kulağına gelse şidetli bir heyecana kapılıyordu. Bir gün, dalgalanan yüz lerce sancak, davular, düdükler ve evler arasında sesleri akisler yapan borazanlar ve zilerle bütün şehri baştanbaşa dolaşan, si asî maksatla harekete geçmiş bir alay, peşine takılmış bir sürü insanla ve duyulmamış şama taşıyla, umumiyetle gayet sakin olan Yedi Çatılı Ev’in yanından geçtiği zaman bu beli oldu. Sırf bir manzara olarak, dar sokaklardan geçen bir alaydan daha kusurlu bir manzara örneği bulmak imkânsızdır. Seyirci, onların herbirinin yüzündeki bezgin ve kendini fazla cidiye alan o ifadeyi ve teri, pantolonlarının biçimini, gömlek yakasının darlığını veya boluğunu ve siyah ceketinin sırtındaki tozu farketmek durumunda olduğu zaman, bütün bu iş ona bir maskaralık gibi gelir. Heybetli görünebilmesi için bu alayı geniş bir ovanın ortasından veya bir şehrin en muazam toplantı meydanından ağır ağır ve ardı gelmiyen diziler halinde akıp giderken müsait bir yerden seyretmek gerekir, çüoki o zaman, aradaki mesafe, bu topluluğu meydana getiren o küçük şahsiyetleri bir tek ve muazam bir varlık, bir kütle içinde, tek bir büyük hayat, sonsuz, yeknesak bir ruhla canlanan, bütün insanların bir araya gelmesinden meydana gelmiş tek bir beden içinde eritir. Fakat diğer taraftan, hasas bir insan böyle bir alayın karşısında tek başına durur da, bunu ayrı ayrı atomlarına bölünmüş olarak değil de, bütünüyle sel gibi akan, esrarla kapkara ve derinliklerinden o kimsenin içindeki eş derinliğe hitap eden kudretli bir hayat ırmağı halinde görürse, o zaman bu yakınlık, tesiri daha da artırır. Bu, onu o kadar büyüliyebilir ki, insan duygularından meydana gelen bu kabarmış sele kendisini atıp koyuvermesine pek mâni olunamaz.