Yazar : Ayrıntı Yayınları

Karakter Aşınması - (Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri) Yeni ekonomik düzenin büyülü sözcügü "degisim"in dogasi nedir, insanlara nasil yansiyor? Her zaman kisa vadeye endeksli bir ekonomide kisi nasil kalici deger ve hedeflere sahip olabilir? Her an parçalanan veya sürekli yeniden yapilanan kurumlarda, kisi kendi kimligini ve yasam öyküsünü nasil olusturabilir? Küreselesme olgusunu makro düzeyde inceleyen birçok kitap yayimlandigi halde, bu sürecin mikro düzeyi, insan karakteri üzerindeki etkileri pek az incelendi. Richard Senet, Karakter Asinmasi'nda bunu yapiyor. Ona göre sermayenin, günümüz ekonomisinin bütün dünyaya yayilmis dalgali denizlerinde "hizli kar"in disinda baska bir amaci yok, sirketlerini piyasadaki anlik degisimlere müdahale edecek biçimde esneklestirip, yeniden yapilandiriyor. Kisilerden sürekli kendisini yenilemesini, seyar olmasini, risk almasini, rekabet becerisini gelistirerek yirtici bir karakter edinmesini, takim çalismasinda uyumlu olmasini bekliyor. Ancak eski kapitalizmin rutin ve monoton yapisina karsi savunulan bu politikaya yakindan bakildigi zaman sadece eski iktidar yapilarinin rengini degistirdigi görülüyor. Çalisanlar için esnekligin anlami ise yasam boyu is güvencesinin yok olmasi, sürekli is ve sehir degistirerek yön duygusunu yitirmek, istikrarli islerin yerini geçici projelere birakmasi ve bir isten digerine, dünden yarina sürüklenen yasam parçaciklarindan beslenen, rekabetin körükledigi "güvensizlik" ve "kayitsizlik" duygusu. Ve bir de karakter asinmasi. Oysa insan karakteri, duygusal deneyimlerimizin uzun vadeli olmasi ve baskalariyla girdigimiz iliskilere yükledigimiz etik degerler üzerinden gelisir. Karakter, içsel bütünlük, iliskilerde karsilikli baglilik ve uzun vadeli bir hedef için çaba harcamak biçiminde kendini gösterir. Yeni kapitalizm ise güvenmeyi, baglanmayi ve uzun vadeli planlar yapmayi karli bulmaz, rededer. Senet Karakter Asinmasi'nda gelismis bilgisayarlarla üretilen ekmegin kalitesinden çok, ekmegi yiyenlerin hayatina bakiyor ve soruyor: "Bu sistem insanin yasamina deger ve anlam katiyor mu?" Ve ekliyor "degisim, kitlesel ayaklanmalarda degil, ihtiyaçlarini birbirleriyle paylasan insanlarin arasinda, toprakta yeserir. Insanlari birbirleri için kaygilanmaz hale getiren bir rejimin, mesruiyetini uzun süre koruyamayacagindan eminim. ".