Yazar : Akıl Fikir Yayınları

Osmanlı Hanımları ve Hizmetçi Kadınlar (1869-1927) Osmanlı Hanımları ve Hizmetçi Kadınlar (1869-1927) - Yavuz Selim Karakışla “Hizmetçilik, ondokuzuncu yüzyılda Avrupa’da etkin ve yaygın bir şekilde uygulanan bir ücretli kadın mesleğiydi. Ancak, ev-içi ve ev-işi ağırlıklı yönüyle, hizmetçilik Osmanlı İmparatorluğu’nun şehirli yaşam koşularına da oldukça uygun görünüyordu. 1870’lerden başlayarak kalburüstü Osmanlı evlerinde de hizmetçiler, aşçılar, mualimeler ve mürebiyeler sıklıkla görülmeye başlandı. Avrupaî bir yaşam tarzı sürmek isteyen Osmanlı aydınlarının ve seçkinlerinin evleri artık eskiden olduğu gibi köleler değil, ücretli hizmetliler tarafından çekip çevriliyordu. Hizmetli işçi kulanımı, modernleşen ve Batılı’laşan Osmanlı’nın yeni ve Avrupaî ihtiyaçlarına da cevap veriyordu. Zamanla, “ev işlerinde hizmetçi kulanmak,” “yemekleri aşçıya yaptırmak” ve “çocukların eğitimini bir mürebiyeye teslim etmek” gibi fikirler orta sınıf Osmanlı ailelerine bile yabancı gelmemeye başladı. İkinci Meşrutiyet (1908-1918) dönemine gelindiğinde, İstanbul’da hizmetçisi, aşçısı, çamaşırcısı, süt-anesi, mualimesi, mürebiyesi, bohçacısı olmayan kalburüstü ev pek kalmamış gibiydi. Mütareke İstanbul’unda (1918-1923) esaret koşuları altında yaşanan Avrupa etkisi ve onun yaratığı geçici Avrupaî modalar, “hizmetli sahibi olmak” fikrinin bir toplumsal prestij kaynağı haline gelmesiyle sonuçlanmıştı. Dahası, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçilirken, hizmetçi sahibi olmak kalburüstü ve elit yaşam bir sürmenin de en önemli ölçütlerinden birisi haline gelmişti.”