Yazar : İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

KİTAP HAKINDA: Michel Foucault’nun 1970-1984 arasında Colège de France’taki “Düşünce Sistemleri Tarihi” başlıklı kürsüsünde verdiği bu derslerde, düşünürün elindeki tarihsel materyaleri nasıl işlediğine, felsefeyle tarih arasındaki bağları nasıl ördüğüne tanık oluyoruz.Bu derslerde Foucault, Antik Yunan’da paranın tesisinden 18. yüzyıl Fransa şehirciliğine, psikiyatrik iktidardan modern devlet aklına, Hıristiyan öznelik biçimlerinden neoliberalizmin insan kavrayışına uzanan tarihsel araştırmaları, hakikat ile özne arasındaki ilişkinin biçimlerini sorgulayarak ortaya koyuyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Fransa’da 19’dan itibaren yayınlanan, birçok yeni araştırma için çıkış noktası oluşturan ve Foucault’nun düşüncesinin alımlanmasında bir dönüm noktası haline gelen bu dersleri, Türkçe baskısı için yazılan yeni önsözlerle birlikte yayınlıyor.1981-82 yılındaki dersinde Foucault, daha önceki senelerden farklı bir araştırmayı başlatır: Klasik Yunan ve Roma dönemlerinde öznelik ve hakikat arasındaki ilişki. Bu araştırma Foucault’yu, öznenin kendisiyle kurduğu ilişkiyi şekilendirmesini sağlayan tekniklerle ve esas olarak Antikçağ’ın cinseliği sorunsalaştırma biçimleriyle ilgilenmeye sevk edecektir. Foucault’ya göre bu dönemde cinsel pratikler bir yasak formundan ziyade bir “tercihler sistemi” içinde ele alınıyor, bir perhiz ve yaşam biçimi dahilinde değerlendiriliyordu. Peki, bir cinsel davranışın başka bir cinsel davranış aleyhine değerli bulunması hangi etik sistem ve algılardan hareketle meydana geliyordu? Foucault, Cinseliğin Tarihi eserinin ikinci ve üçüncü ciltlerine temel teşkil eden bu çalışmasında, Helen-Roma döneminde ve özelikle Stoacılarda tek eşlilik, evlilik ve çift modelerinin bir gereklilik olarak ortaya çıkışını inceleyerek, modernlerin “cinselik” ve “arzu” adını verecekleri alanların başka bir tarihini çiziyor. Aynı zamanda, kitabın çevirmeni Sibel Yardımcı’nın önsözünde belirtiği gibi, kendilikle ve hakikatle başka bir ilişkinin, “başka bir aşkın” mümkün olduğunu vurguluyor. YAZAR HAKINDA MICHEL FOUCAULT Michel Foucault (1929-1984), 1950’lerde psikoloji ve psikiyatri tarihi üzerine yaptığı çalışmaları, 1961’de yayınlanan Deliliğin Tarihi başlıklı doktora tezinde toplamıştır. 1963’te yayınlanan Kliniğin Doğuşu tıp biliminin epistemolojisine,196’da yayınlanan Kelimeler ve Şeyler ise insan bilimlerinin ortaya çıkmasını sağlayan bilme koşularına ışık tutmaktadır. Bu kitaplarda kulandığı arkeolojik yöntemi 1969 senesinde yayınlanan Bilginin Arkeolojisi eserinde kuramlaştıran Foucault, 1970’te Colège de France’ta Jean Hypolite’ten devraldığı kürsüyü “Düşünce Sistemleri Tarihi” olarak adlandırmış ve bu kurumda 1984’e kadar ders vermiştir. Fransa’da 204’ten itibaren yayınlanmaya başlanan ve birçok dile çevrilen bu dersler, kimi zaman daha sonra kitap haline gelecek araştırmaların hamadesini oluşturur (örneğin 1973’teki Ceza Kuram ve Kurumları dersi 1974’te yayınlanan Gözetlemek ve Cezalandırmak eserini hazırlar), kimi zaman ise yayınlanmış hiçbir kitapta bulunmayan analizleri ortaya koyar (197-1979 arasında işlenen liberalizm ve güvenlik temaları gibi). 1974’te ilk cildi yayınlanan Cinseliğin Tarihi’nin 1980’den sonra yayınlanan ikinci ve üçüncü ciltlerinde neden 19. yüzyıl analizlerinden Antik Yunan’daki haz ve öznelik temalarına geçildiğinin ipuçları, yine Colège de France derslerinde bulunabilir. Foucault’nun kitapları ve dersleri dışındaki konferans, makale ve mülakatları ise, Dits et Écrits başlığıyla yayınlanmış ve Ferda Keskin’in editörlüğünde Türkçeye çevrilmiştir.