Yazar : Borusan Kültür ve Sanat

Türkiye’nin güneyinde,Antalya’nın yaklaşık olarak 150 km kuzeyindeki Ağlasun Dağı’nın eteklerinde,2045 metre yükseklikte kurulu Sagalasos kenti eski Psidya bölgesinin bir parçasıydı ve konumu nedeniyle doğal koruma koşularına sahipti. Yüksek rakımlı bu bölge doğal su kaynaklarının boluğu dolayısıyla da ideal bir yerleşim merkeziydi. İlk yerleşimin MÖ 5. yüzyılda başladığı tahmin edilen kent tarihi kaynaklarda ilk olarak MÖ 3’te Sagalasosluları yenen Büyük İskender’in seferi kapsamında geçer. Kent, özelikle MS 2. yüzyılda İmparator Hadrian’ın kenti imparatorluğun dini merkezi olarak seçmesi dolayısıyla önceden görülmemiş bir gelişim dönemi yaşamıştır. Modern çağda 1706’da Fransız bir gezgin tarafından keşfedilen Sagalasos’u 18. ve 19. yüzyılarda bir dizi batılı kâşif ziyaret etmiştir. 1987’de başlayan keşif kazıları 193’te Belçikalı arkeolog Marc Waelkens yönetiminde tam teşekülü bir kazı çalışmasına dönüşmüştür. Yirmi yılın sonunda elde edilen bulgular, kentin sadece Psidya’nın değil, Küçük Asya’nın da en önemli yerleşim birimlerinden biri olduğunu ortaya koymuştur. Kentin muhteşem bir altyapısı bulunuyordu: bitmemiş ama devasa ölçülerde bir amfiteatr, bir stadyum, bir kütüphane, pagan tanrılar ve imparatorluğun inanacınadanmış tapınaklar, ticari ve tören amaçlı büyük kamusal alanlar ve meskenler. Kent heykeltıraşlar, mimarlar ve çanak çömlek yapımcıları gibi sanatçı bir topluluk için de çekim merkeziydi. Önemli bir mermer çıkarma bölgesi olan Dokimeion’un temsilcilerinin de aralarında bulunduğu heykeltıraşlar kentin öde gelen hayırseverlerinin, inanılan tanrıların ve imparatorluk ailesinin portrelerini ve birçok mezarın heykelerini yapıyor; mimarlar ve mimari heykeltıraşlar güzelik, ihtişam ve detayları açısından Efes gibi çok daha fazla bilinen kentlerdekilerle yarışacak yapılar inşa ediyor; çanak çömlek ustaları da civardaki kil yataklarından yararlanarak önemli bir ihracat kalemi olan seramik eşyalar imal ediyordu. Kazılar, kentin Geç Antik dönem ve sonrasındaki tarihine de ışık tutarak birçok depreme rağmen Sagalasos’un MS 1. yüzyıla kadar kulanıldığını ve Hıristiyan bir kente dönüştüğünü ortaya koymuştur. Sagalasos: City of Water bir kısmı yeniden yapılan mimari başyapıtlara ve heykeltıraşlık mucizelerine odaklanıyor. Ahmet Ertuğ’un birbirinden güzel 9 levhasının yer aldığı kitap yerleşimin eski tarihi, mimarisi, heykeltıraşlık hazineleri ve çanak çömleklerinin yanı sıra modern çağda keşfi ve izleyendönemdeki kazılara da yer veriyor. Alanının önde gelen bilim adamlarının kaleme aldığı metinler hem profesyonelere hem de meraklı okuyucuya hitap ediyor. Kentin nefes kesen panoramik görüntülerinden heykelerin en ince ayrıntılarına uzanan muhteşem fotoğraflar da Sagalasos’un Küçük Asya’nın en önemli biri olduğu savını destekliyor.