Yazar : İş Bankası Kültür Yayınları

Susmak Nasıl da Yoruyor İnsanı Necati Tosuner, yazarlığının 50. yılında SUSMAK –nasıl da yoruyor insanı– ile unutulmak için geriye itilmiş, hatırlanınca insanın yüreğini çatlatacak gibi çarptıran olayları ve duyguları aktarıyor. Yazar, Kasırganın Gözü’nde başlatığı, hayalindeki dinleyiciyle cevapsız, uzun, kendi kendine bir konuşmayı yeni romanında sürdürüyor. İlk öyküsü 1963 Şubat’ında yayımlanan yazarın ilk kitabı Özgürlük Masalı 1965’te çıktı. 197 yılında ise ilk romanı Sancı. Sancı. yayımlandı. Her yapıtında içtenliği ve harikulade dil ustalığı öne çıkan Necati Tosuner, defalarca pek çok ödüle layık görüldü. Sıkıntıyla inen bir akşamdan korktuğun gibi ürpertilerle içten içe titreşerek beklediğin bu güz sonu, üzünçlerden damıta damıta yoğunlaştırdığın geçmiş. yaşanılmış –ve çoğu da yaşanılmadan geçmiş– o buruk sevinç –damıtılmış üzünçlerin var kıldığı sevinç– gücünü zorladığın sınırlardan artık hep geride kalmayı alışkanlık edinmeye başlamış olan o ağır aksak. o yorgun yıkık. o esrik tökez. o tık yine, tık yine sürüklendiğin boğulma, acıtmayan, korkutmayan ve merak etiren o boğulma, yanağında genişlemeyi sürdüren kabarık ve düz koyu lekenin kapsama alanı içinde çok gerilerde yitmiş olan ve bir gün görüleceği beklenilen dudak üstü tüylenmede dolaşan dil ucu… Susmak isimli romanında yapacaklarını, daha 208’de yayımlanan ‘Kasırganın Gözü’nde ‘avaz avaz’ duyurmuştu Necati Tosuner. Kasırganın Gözü’nde camın kenarında bir koltuğa sinmiş, zaman zaman nefretle, zaman zaman sevgiyle gördüklerini ‘dilendiren’ bir anlatıcı vardı. Hatâ bacaklarında hiçbir rahatsızlığı olmamasına rağmen, dizlerine bataniye sermiş bir anlatıcı adeta. Kimi zaman sıktığı yumruğunu dizine vurarak susturulmuş hidetini göstermek için vardı o bataniye orada. Ancak çok dikat edersek görebileceğimiz. ‘Kasırganın Gözü’nde derinden duyduğumuz kısa, kesik kesik bağırışlar ‘Susmak’ta artık duyma eşiğimizi aşacak kadar yükseliyor. Bir çınlama hisediyoruz anlık! Sonrası büyük bir sesizlik. Anlatıcı dizlerine, susturucu niyetiyle serdiği bataniyesini kaldırıp atmış bu kez. Evin içinde volta atıyor adeta. İçinden konuşuyor. Kendi kendine düşünüyor. Anlatıcı değil düşünücüye evriliyor deyim yerindeyse. Ama düşündüğü her şeyin uğultusu bizim kulaklarımıza geliyor. Kitabın adında patlatıyor havai fişeği Tosuner. ‘Susmak’ın hemen altında devam ediyor… Hakikaten, ‘Susmak ne kadar da yoruyor insanı!’ Aza indirgeme sanatı olarak tanımlanır şir. En aza indirgenmiş haliyle… Tosuner, şirlere kök söktürecek, en aza indirgenmiş romanı yazmış ‘Susmak’ta. Onun öykülerini bir dönem, “bireysel ve karamsar” sözleriyle eleştirmişlerdir. Evet. Bireysel ve karamsar. Ama bu kadar toplumsal bir roman da okumadılar, şimdiye kadar. Dipten gelen bir sarsıntı gibi her bölüm ve cümlesi. Birbiri ardına, birbirinden şidetli artçılar. Tam ortalardan bir cümle örneğin: “Güzeldi, çünkü bir genç tanırdım o zamanlar -karanfil çiğnerdi. Çünkü kız öpmeye heveslenirdi hep -gerçekleşmeyecek olsa da… Öyle işte… Bir genç tanıdım bir zamanlar: Boşa çiğnenmiş karanfil kokardı ağzı. Boşa çiğnenmiş karanfil kokuyor şimdi Türkiye.” Şimdiye kadar böyle bir cümleyle anlatılamadı Türkiye! Kendisiyle de kıyasıya dalga geçiyor Tosuner. ‘Haydi oradan seni kambur’ diyor, düşünücü anlatıcıya. Anlatıcı da yazara “Ey kam-bur-luk” diye bağırıyor sonra. Tüm sükûnetiyle kulağımızı uğuldatırken, bir önceki romanda dizine indirdiği yumruğunu boşluğumuza vuruyor, yine kısacık cümleleriyle. “Göçmen kuşlara bağırmak geliyor insanın içinden: ‘Gelmeyin!’ Çünkü yanlış yere geliyorlar. Eskiden göçtükleri yer değil burası. Yakında kalmayacak kuşlara da özgürlük.” Sözleriyle atılmış çığlığın öncesini ve sonrasını bir an evel okumalısınız.Çağlayan ÇevikBir Paragraf