Yazar : İş Bankası Kültür Yayınları

Türk Mektupları – Kanuni Döneminde Avrupalı Bir Elçinin Gözlemleri - Ogler Ghislain De Busbecq Türk Mektupları, Kanuni dönemindeki Osmanlı İmparatorluğu’nu tanımak ve anlamak isteyen Avrupalıların yüzyılar boyunca başvurduğu bir kaynak eser… Başta İstanbul olmak üzere Osmanlı ülkesinin dört bucağında uzun zaman geçiren bir hümanistin keskin gözlem gücüyle kaleme aldığı benzersiz bir kaynak… Hürem Sultan’ın entrikalarından Şehzade Mehmed ile Beyazıd’ın hazin sonlarına, Rüstem Paşa’nın rüşvetçiliğinden Yeniçerilerin ordugâh ve savaş düzenlerine, tantanalı alaylardan sokak hayvanlarına, Türk kadınlarının meziyetlerinden İstanbuluların hamam âdetlerine dek kayda geçtiği her konu, bir belgesel film kadar renkli ve bir öykü kadar akıcı… Üstelik Busbecq’in heyetinde yer alan resam Melchior Lorichs’in aynı dönemde yaptığı çizimler, yüzyılar sonra bu baskıda Türk Mektupları ile bir araya geliyor. Kimi zaman bazı tarihi dönemler veya şahsiyetler o kadar ön plana çıkıyor ki, sinemada, televizyonda, edebiyata hemen her yerde o kişi veya dönem hakında birbiri ardına yayınlar yapılıyor. Lafı nereye getireceğimizi anlamışsınızdır, Kanunî Sultan Süleyman döneminden bahsediyorum. Bu yıl o kadar çok yayın yapıldı ki artık Kanunî ve dönemi hakında doğru ve nitelikli bir metni bulmak zorlaşıyor. Ancak 15-1560 yılarında İstanbul’da görevli olarak bulunan Ogier Ghislain de Busbacq’in kaleme aldığı olağanüstü dil lezetine sahip mektupları; Kanunî döneminin saray, İstanbul ve sosyal hayatını tarafsız gözlemleriyle eksiksiz anlatıyor. Soylu bir aileden gelen ve nitelikli eğitimler görmüş olan Busbecq, Avusturya İmparatoru Ferdinand’ı temsilen İstanbul’da bulunduğu sırada, hem sarayda hem İstanbul’un gündelik hayatında Osmanlı toplumunu yakından tanımış bir isim. Kanunî dönemini ve Osmanlı imparatorluğunu anlamak için Avrupalıların yüzyılardır başvurduğu birinci kitap niteliğindeki Türk Mektupları’nda Busbecq adeta Evliye Çelebi gibi keyifli bir anlatımla, ancak tarafsız bir gerçeklikle dönemi anlatıyor. Busbecq’in heyetindeki resam Melcior Lorichs’in aynı dönemde yaptığı çizimler kitabı daha da zenginleştirmiş. Çeviri ve editörlükteki titizliğin de altını çizmekte fayda var.Çağlayan ÇevikBir Paragraf